Ból palców u rąk, który z czasem rozprzestrzenia się na całą dłoń i nadgarstek, to charakterystyczne symptomy dla zespołu cieśni nadgarstka. Czym jest ta choroba, jak się ją diagnozuje i leczy?

ZCN – co to jest?

Skrót ZCN oznacza zespół cieśni nadgarstka, czyli zaburzenie funkcji nerwu pośrodkowego, który powstaje w dłoni w następstwie przewlekłego nacisku. W zdecydowanej większości przypadków u pacjentów ze zdiagnozowanym zespołem cieśni nadgarstka, nie można wskazać przyczyny tej jednostki chorobowej. Mamy więc do czynienia z idiopatycznym zespołem cieśni nadgarstka.

Do powstania zespołu cieśni nadgarstka przyczynia się nadmierne przeciążenie ręki, przy wykonywaniu tych samych czynności, np. przy graniu na instrumentach, pisaniu na klawiaturze komputerowej po kilka godzin dziennie, praca na taśmie produkcyjnej, czy wykonywanie prac budowlanych.

W około 10-procentach przypadków ZCN jest spowodowane wcześniejszym złamaniem czy zwichnięciem ręki w obrębie nadgarstka, złym wygojeniem się, powstaniem zmian zwyrodnieniowych lub zaburzeniami hormonalnymi. Częściej na ZCN cierpią kobiety niż mężczyźni, a choroba dotyka zwykle ręki dominującej.

Objawy zespołu cieśni nadgarstka

Pierwszym objawem zespołu cieśni nadgarstka jest pojawianie się sporadycznie drętwienia i bólu palców. Drętwienie dotyczy głównie kciuka, palca wskazującego i środkowego oraz części serdecznego. Z czasem dolegliwości te zaczynają się nasilać do tego stopnia, że ciężko jest zasnąć. Ból nie daje spać w nocy i może promieniować nawet do przedramienia czy barku.

W drugim stadium choroby dolegliwości występują w ciągu dnia, zwłaszcza po wysiłku, czemu towarzyszy pogorszenie sprawności dłoni przy precyzyjnych czynnościach.

Jest też trzecie stadium zespołu cieśni nadgarstka, w którym drętwienie i bóle mogą się nasilać oraz zaczynają pojawiać się zaniki mięśniowe. U niektórych pacjentów bolesne drętwienie staje się mniej dokuczliwe, ale paradoksalnie jest to sygnał pogłębiania się zmian degeneracyjnych w obrębie nerwu pośrodkowego.

Diagnoza schorzenia

Kiedy pacjent zgłasza się do lekarza z bólem i drętwieniem palców jednej ręki, pada podejrzenie na występowanie zespołu cieśni nadgarstka. Do potwierdzenia diagnozy konieczne jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu medycznego i testów klinicznych, które polegają na sprawdzeniu sprawności manualnej i czucia w palcach. Wykonywany jest test Phalena, czyli maksymalne zgięcie ręki w nadgarstku i sprawdzenie, czy pojawią się dolegliwości właściwe dla ZCN.

Niekiedy testy kliniczne nie dają jednoznacznej diagnozy co do stanu pacjenta, dlatego potrzebna jest elektromiografia – EMG. Umożliwia ona zbadanie szybkości przewodnictwa nerwu. Badanie EMG można wykonać w specjalistycznych pracowniach, np. w Lublinie (więcej o badaniu na stronie http://pracownia-emg.pl/). Badanie daje odpowiedź, w jakim stanie jest układ nerwowo-mięśniowy kończyn górnych.

Operacja usunie problem

Leczenie pacjentów z zespołem cieśni nadgarstka może polegać na unieruchomieniu ręki w ortezie, co pozwoli na zlikwidowanie obrzęku i stanu zapalnego ścięgna, przy jednoczesnej fizjoterapii i podawaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Czasem stosowane są terapie ultradźwiękowe lub z wykorzystaniem prądów TENS. Do kanału nadgarstka w nielicznych przypadkach są podawane sterydy, które likwidują stan zapalny.

Jeśli nieoperacyjne leczenie nie przyniesie poprawy stanu pacjenta, a dolegliwości będą nawracać, wskazane jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego, który polega na zwiększeniu przestrzeni w kanale nadgarstka przez przecięcie więzadła poprzecznego.